రాష్ట్రపతి-ఆదివాసీల హక్కులు

(భారత రాష్ట్రపతిగా ఒక ఆదివాసీ మహిళ పదవీ ప్రమాణం చేసిన సందర్భంలో గౌరవనీయులైన భారత రాష్ట్రపతి శ్రీమతి ద్రౌపది ముర్ముగారికి అవిభాజ్య ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోషెడ్యూల్డ్ తెగల కమిషనర్ గా, భారత ప్రభుత్వ కార్యదర్శి గా వ్యవహరించిన శ్రీ యి. ఏ. యస్ శర్మ గారు ఒక బహిరంగ లేఖను పంపారు. గిరిజన చట్టాలు అతిక్రమించి వారి ప్రయోజనాలు తొక్కివేస్తున్నారని అనేక ఆదివాసీ ప్రాంతాలు ఉద్యమిస్తున్నాయి. కొంతకాలంగా రాష్ట్రంలో పోడు భూముల సమస్యపై అనేక ప్రాంతాలలో ఆందోళనలు చెలరేగుతున్నాయి. ఈ నేపధ్యంలో శ్రీ శర్మ గారి లేఖ ప్రభుత్వ కర్తవ్యాలను గుర్తు చేస్తున్నది. ప్రాధాన్యత గల ఈ లేఖ తెలుగు అనువాదం డాక్టర్. యస్. జతిన్ కుమార్ )

గౌరవనీయులైన భారత రాష్ట్రపతి
శ్రీమతి ద్రౌపది ముర్ముగారికి
భారత రాష్ట్రపతిగా ఎన్నికైనందుకు మిమ్మల్ని అభినందిస్తున్నాను. దేశంలోని ఆదివాసీల మొదటి ప్రతినిధిగా, ఆదివాసీల జీవితాలు, వారి ఆత్మవిశ్వాసం సంపూర్ణ మెరుగుదల కొరకు ప్రభుత్వ విధానాన్ని పునఃసమీక్షించడంలో మీరు చురుకైన పాత్ర పోషిస్తారనడంలో నాకు ఎలాంటి సందేహం లేదు.

భారత రాజ్యాంగం ఆదివాసీలకు, ముఖ్యంగా ఐదవ, ఆరవ షెడ్యూళ్లలో నోటిఫై చేయబడిన ప్రాంతాలలో నివసిస్తున్న వారికి ప్రత్యేక హక్కులను కల్పించింది. గ్రామ సభలు, గ్రామ కౌన్సిళ్లు వంటి స్థానిక సంస్థలకు- వారి జీవితాలకు సంబంధించిన విషయాల్లో నిర్ణయం తీసుకోవడం లో భాగస్వామ్యం వహించే అధికారం కల్పించే ప్రత్యేక చట్టాలు ఆ షెడ్యూళ్ల కింద ప్రకటించబడ్డాయి.

ప్రత్యేక చట్టాలు, ముఖ్యంగా పంచాయితీల (షెడ్యూల్ ప్రాంతాలకు పొడిగింపు) చట్టం (పెసా) నిబంధనలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, ఇతర సంప్రదాయ అటవీ నివాసితులు (అటవీ హక్కుల గుర్తింపు) చట్టం (అటవీ హక్కుల చట్టం లేదా ఎఫ్.ఆర్.ఎ అని పిలువబడుతుంది) పాటించడం కంటే ఎక్కువగా ఉల్లంఘించబడుతున్నాయి. ఇటువంటి ఉల్లంఘనలు ఆదివాసీల జీవనోపాధిని ప్రతికూలంగా ప్రభావితం చేయడమే కాకుండా, మన రాజకీయం ప్రజాస్వామ్య స్వభావానికి అనుగుణంగా ఉండే స్వపరిపాలన భావనను అపహాస్యం చేస్తాయి. ఆదివాసీల అభివృద్ధి మార్గాన్ని నిర్ణయించడంలో ఆదివాసీలకు సాధికారత కల్పించడంలో ఇది కేంద్ర బిందువు.

ఐదవ, ఆరవ షెడ్యూళ్లతో చదివిన ఆర్టికల్ 244, ఆదివాసీల సంక్షేమం కోసం ప్రత్యేకంగా రూపొందించిన చట్టాల్లోని నిబంధనలు, రెండు షెడ్యూళ్లలోని నిబంధనలు, చట్టాల్లోని నిబంధనలను కఠినంగా అమలు చేసేలా చూడటానికి రాష్ట్రపతి, రాష్ట్ర గవర్నర్ల ఉన్నత పదవులపై ప్రత్యేక బాధ్యతను ఉంచుతుంది. ఆ సందర్భంలోనే మీ పరిశీలన కోసం నేను ఈ క్రింది విషయాలు నివేదిస్తున్నాను .

1. ఐదవ షెడ్యూలులోని 5వ పేరా ప్రకారం, దేశంలోని మిగిలిన ప్రాంతాలకు వర్తించే ఏ చట్టాన్నైనా ప్రభుత్వం సమీక్షించి, ఆదివాసీల ప్రయోజనాలకు తగినట్లుగా మలచుకోవాలి. ఈ పేరా కింద సమకూరిన అధికారం అద్వితీయమైనది. స్వాతంత్య్రం వచ్చినప్పటినుంచి చాలా రాష్ట్రాలు లేదా కేంద్రం అవసరమైనంతగా ఈ అధికారాన్ని సరైన స్ఫూర్తితో ప్రయోగించ లేదు.
ఆదివాసీల ప్రయోజనాలకు అనుగుణంగా భూమి, ఖనిజాలు, ఇతర సహజ వనరులకు సంబంధించిన చట్టాలను స్వీకరించడానికి ప్రభుత్వం రెండు షెడ్యూళ్ల కింద తన అధికారాన్ని ఉపయోగించి ఉంటే, రాజ్యాంగ నిర్మాతల ఆకాంక్షలకు అనుగుణంగా షెడ్యూల్ ప్రాంతాలను పరిపాలించడానికి ప్రభుత్వం నిబద్ధతను ఆదివాసీలకు హామీ ఇచ్చేదీ. కేంద్రంలోని ప్రభుత్వం, ఆదివాసీలు కోరుకున్న దానికి అనుగుణంగా ఖనిజాలు, అడవులు మొదలైన వాటికి సంబంధించిన చట్టాలను సవరించడానికి బదులుగా, ఆదివాసీల ప్రయోజనాలకు హాని కలిగించే విధంగా వాటిని మార్చడం విడ్డూరంగా ఉంది. అడవులు, ఖనిజాలకు సంబంధించిన నియమ నిబంధనల విషయంలో ఇటీవల ప్రవేశపెట్టిన సవరణలు ఆదివాసీల ఆకాంక్షలు, సంక్షేమాన్ని ప్రస్తుత ప్రభుత్వం ఎలా విస్మరించిందో చెప్పడానికి ఒక ఉదాహరణ.

2. ఆర్టికల్ 338 ఎ కింద ఏర్పాటు చేసిన నేషనల్ కమిషన్ ఫర్ షెడ్యూల్డ్ ట్రైబ్స్ (ఎన్‌సిఎస్‌టి) తో ముందస్తు సంప్రదింపులు జరపకుండా ఆదివాసీల జీవితాలను ప్రభావితం చేసే ప్రాజెక్టులు, పథకాలపై ప్రధాన విధాన మార్పులు, నిర్ణయాలు అమలు చేయకూడదు. ఎన్.సి.ఎస్.టి.తో ఇటువంటి ముందస్తు సంప్రదింపులు జరగని సందర్భాలు అనేకం ఉన్నాయి. కేంద్రంలోనూ, రాష్ట్రాలలోనూ వున్న ప్రభుత్వాలు ఏకపక్షంగా అనేక నిర్ణయాలు తీసుకున్నాయి. తీసుకుంటున్నాయి.

3. ఐదవ షెడ్యూలు క్రింద నోటిఫై చేయబడిన ప్రాంతాలు ఉన్న అనేక రాష్ట్రాలలో, ఆదివాసీల ప్రయోజనాలను ప్రభావితం చేసే విధానాలు, ప్రాజెక్టులు, పథకాలు మొదలైన వాటిపై, పెసా, ఎఫ్‌ఆర్‌ఎలను ఉల్లంఘించి, స్థానిక గ్రామసభలను విస్మరించి, ఐదవ షెడ్యూలు క్రింద ఏర్పాటు చేయబడిన రాష్ట్ర గిరిజన సలహా మండళ్లతో (టిఎసిలు) ముందస్తు సంప్రదింపులు లేకుండా నిర్ణయాలు తీసుకుంటున్నారు. కొన్ని రాష్ట్రాలు టిఎసిలను ఏర్పాటు చేయలేదు లేదా వాటిని ఏర్పాటు చేయడంలో ఆలస్యం చేశాయి. ఇది ఇంతకు ముందు పేర్కొన్నట్లుగా షెడ్యూల్ ప్రాంతాలకు సంబంధించి రాజ్యాంగంలో తప్పనిసరి చేయబడిన స్వపరిపాలన ఆలోచనను నిర్లక్ష్యం చేస్తోంది

4. షెడ్యూల్ ప్రాంతాలు ఉన్న రాష్ట్రాల గవర్నర్లు షెడ్యూల్ ప్రాంతాలలో పరిపాలనపై తమ వార్షిక నివేదికలను సమర్పించవలసి ఉంటుంది. కాని అటువంటి నివేదికలు అరుదుగా తప్ప సకాలంలో సమర్పించబడవు. అవి సమర్పించబడినప్పుడు కూడా, అవి పాలనలోని లోపాలను పూర్తిగా ప్రతిబింబించవు.

5. రాజ్యాంగంలోని 15, 16 అధికరణల్లో పేర్కొన్న విధం గా ఎస్‌సి/ఎస్‌టి/ఒబిసిలకు ఇతర ప్రభుత్వ అధికారులందరూ రిజర్వేషన్లకు లోబడి ఉన్నప్పటికీ, న్యాయ వ్యవస్థలోని ఉన్నత సంస్థలకు ఇది వర్తించలేదు. రిజర్వేషన్లు ఆ వెనుకబడిన వర్గాలకు సాధికారత భావాన్ని అందిస్తాయి. చట్టాల వివరణ వాటి దృక్పథాన్ని వారి దృక్కోణం నుండి అందించే ప్రభావాన్ని కూడా కలిగి ఉంటాయి. న్యాయ వ్యవస్థలోని ఉన్నత స్థాయి వారు రిజర్వేషన్లకు ఎందుకు లోబడి ఉండకూడదో చెప్పడానికి సహేతుకమైన కారణం లేదు, ఇవి రాజ్యాంగం ద్వారా అన్ని ప్రభుత్వ అధికారులపై మోపబడిన బాధ్యత. అవసరమైతే, దాన్ని ఒక లాంఛనప్రాయమైన ఏర్పాటుగా అనువదించడానికి అత్యవసరంగా ఒక చట్టాన్ని రూపొందించడంలో సహాయపడటానికి సంబంధితులను ఒప్పించమని నేను ఇంతకు ముందు మీ పూర్వీకులలో ఒకరికి విజ్ఞప్తి చేశాను. ఈ సమస్యను వీలైనంత త్వరగా పరిష్కరించాల్సిన సమయం ఆసన్నమైంది.

ఈ క్రింది చర్యలను ప్రారంభించడం ద్వారా ఈ ఆందోళనలను అత్యవసరంగా పరిష్కరించమని నేను మీకు మనస్ఫూర్తిగా విజ్ఞప్తి చేస్తున్నాను. షెడ్యూల్ ప్రాంతాలకు వర్తించే ముఖ్యమైన చట్టాలను గుర్తించడానికి, ఆదివాసీల దృక్పథం నుండి వాటిని సమీక్షించడానికి, ఆదివాసీల ప్రయోజనాలకు అనుగుణంగా వాటిని మార్చడానికి తగిన సవరణలను సిఫారసు చేయడానికి ప్రముఖ నిపుణులు, ఆదివాసీ వర్గాల ప్రతినిధులతో ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేయండి.

షెడ్యూల్ ప్రాంతాల పరిపాలనపై వార్షిక నివేదికలను సమర్పించాలని సంబంధిత రాష్ట్రాల గవర్నర్లకు సలహా ఇవ్వండి, ముఖ్యంగా పెసా, ఎఫ్‌ఆర్‌ఎ మరి ప్రత్యేకంగా వర్తించే ఇతర చట్టాల అమలు స్థితి, టిఎసిలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయా? వారితో సంప్రదింపులను నిర్లక్ష్యం చేసిన సందర్భాలు ఏవైనా ఉన్నాయా అనే విషయాలను సవిస్తరంగా పేర్కొనండి. ఆదివాసీల అభివృద్ధి పథకాలకు అవసరమైన విధంగా, గిరిజన ఉప ప్రణాళిక కేటాయింపుల్లో పొందుపరచిన విధంగా, చట్టాలు, వర్తించే నిబంధనల ప్రకారం రాష్ట్రంలోని ఎస్‌టిలకు రిజర్వేషన్లు, ఆదివాసీల సంస్కృతి, సంప్రదాయాలను పరిరక్షించడానికి ప్రభుత్వం తీసుకున్న చర్యలు మొదలైన వాటిల్లో లోటుపాట్లు, సమర్థత గురించి సమీక్షించండి. ఆదివాసీల ప్రయోజనాలను నెరవేర్చడానికి ఈ సూచనలన్నీ మీరు జాగ్రత్తగా పరిశీలిస్తారని నేను మనస్ఫూర్తిగా ఆశిస్తున్నాను.

డా. జతిన్ కుమార్
9849806281