క్రీస్తు పూర్వం 10000 నుండి 6000 మధ్య చారిత్రక శిలాశాసనాలు రాయలసీమ జిల్లాలలో నిర్లక్ష్యంచేయబడి నేడు ఆకతాయి చేష్టలకు మసకబారుతున్నాయి. చాలా ప్రదేశాలలో సంరక్షణ లేక వెలకట్టలేని సంపద వృథాగా మారుతున్నది. ఆదిమ మానవుడు గీసిన చిత్రాలు, శిలాశాసనాలపై ఈ మధ్యకాలంలో ఆకతాయిలు బొగ్గుతో పదునైన వస్తువుతో రాతలు రాసినా, ఛిద్రం చేసినా పట్టించుకునేవారే లేరు. ఓర్వకల్ మండలం కేతవరం వద్ద ఉన్న ఈ గుహలు పురాతన శిలాయుగానికి చెందిన రాతికళకు నిలయం. జింకలు, ఎద్దులు, నక్కలు, కుందేళ్ళు, మానవుల చిత్రాలను గుహలలోని పురాతన నివాసులు రూపొందించిన చిత్రాలు కొంతకాలంగా స్థానికులలో బాగా ప్రాచుర్యంపొందాయి.
కేతవరంలోని రాక్ పెయింటింగ్‌లలో ఒక జంతువు నేపథ్యాన్ని నొక్కి చెబుతాయి. చిత్రాల సమూహం చరిత్రపూర్వమానవుని జీవనశైలిని చిత్రీకరించింది. బొమ్మలలో ప్రముఖంగా కనిపించే జింకలు, స్టాఫ్, జింక, హైనా, కుందేలు, సరీసృపాలు, కప్ప. ఈ దశ చారిత్రాత్మక చిత్రాలు ఒకే ఒక రాక్ షెల్టర్‌లో కనిపిస్తాయి, అవి పైటెండ్‌లను కలిగి ఉంటాయి. పెయింటింగ్‌లు 5000 సంవత్సరాలకు పైగా ప్రకృతి వైపరీత్యాల నుండి బయటపడినప్పటికీ, వాతావరణానికి భంగం కలిగించే మానవ కార్యకలాపాలు పెరగడంతో భవిష్యత్తులో అలా ఉండకపోవచ్చు. కేతవరం గుహలకు చారిత్రక సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యత ఉన్నప్పటికీ, వాటికి ఇంకా యునెస్కో గుర్తింపు లభించకపోవడం సిగ్గుచేటు. కేతవరం రాతి చిత్రాలు ప్రాచీన శిలాయుగంనాటివి. అయితే, కనీస కనెక్టివిటీ లేదు, పర్యాటకంలో సమాచారం లేదు. గుహలకు వెళ్లేందుకు కొత్త రోడ్లు వేయాలని అధికారులు చేసిన ప్రతిపాదనలు కాగితాలకే పరిమితమయ్యాయి. అవెన్యూ ప్లాంటేషన్ జరిగితే చుట్టుపక్కల కొంత పచ్చదనం ఉంటుంది. పురావస్తు శాఖ ద్వారా పరిరక్షణ పనులు చూసుకుంటున్నట్లు నటిస్తున్నారు. సరైన ధ్రువీకరణ పత్రాలు పొందేందుకు అధికారులు యునెస్కో ఆశ్రయించడం లేదు. కేతవరం గుహలు ప్రధాన ఆకర్షణగా తీసుకుని స్థానికులకు ఉద్యోగాలు కల్పించేందుకు సరైన ప్రచారం లేదు. అశోకుని రాతి శాసనాలు 3వ శతాబ్దం లో చెక్కబడ్డాయి.
శాసనం ప్రాకృత భాష, బ్రహ్మీ లిపిలో ఉంది. పెద్ద, చిన్న సవరణలు రెండూ ఎర్రగుడిలో కనిపిస్తాయి. ఈ ప్రదేశం ఆంధ్ర ప్రదేశ్- కర్ణాటక సరిహద్దుకు సమీపంలో, ద్వీపకల్ప భారతదేశంలో గ్రామీణ ప్రాంతంలో అనేక రాతి బండలతో కూడిన కొండను కలిగి ఉంది. శాసనాలు అనేక రాళ్లపై కనిపిస్తాయి. ఇవి ఎడమ నుండి కుడికి రాయబడ్డాయి. సాధారణంగా రాతి సహజ వక్రతతో చుట్టబడి ఉంటాయి. కొన్ని దూరం నుండి స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి. మరిన్ని సహజ కోత కారణంగా కొద్దిగా క్షీణించాయి. వాటిని కనుగొనడానికి దగ్గర పరిశీలన అవసరం. ఉద్దేశపూర్వక నష్టం చేసిన దాఖలాలు కనిపించవు. భారతదేశంలో కనుగొనబడిన అత్యంత పురాతన శాసనాలు ఉన్నాయి. ఈ ప్రదేశం భారతీయ చట్టాల ప్రకారం పురావస్తు శాఖ రక్షిత ప్రదేశంగా ఉంది. బూదగవి అనంతపురం జిల్లా ఉరవకొండ టాక్‌లో ఉన్న ఒక చిన్నగ్రామం.
అనంతపురం – బళ్లారి రహదారిలో ఉరవకొండ నుండి 6 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. దాని ఫ్లాట్ టాప్ వాలులలో అనేక ప్రదేశాలలో ఉన్న గ్రానైట్ కొండ మోనోలిథిక్ నియోలిథిక్ టూల్స్ ఆధారాలను వెల్లడించింది.ఈ ప్రదేశాన్ని రాబర్ట్ బ్రూస్ ఫూట్ 18వ శతాబ్దంలో కనుగొన్నారు. నియోలిథిక్ హాబిటేషన్ సైట్ ఇక్కడ ఎటువంటి త్రవ్వకాలను నిర్వహించలేదని భావించారు, నియోలిథిక్ కళాఖండాల కుండల మోనోలిథిక్ టూల్స్ పెద్ద ఉపరితల సేకరణ నివేదించబడింది. నాలుగు రాక్ షెల్టర్‌లలో మొత్తం రాక్ పెయింటింగ్‌ల సంఖ్య 20. రాక్ షెల్టర్ 2 తెలుపు రంగులో ఉన్నాయి. తెల్లని పెయింటింగ్స్‌లో రెండు మానవ బొమ్మలు ఒకటి ఫ్లాట్ వాష్‌లో మరొకటి అవుట్‌లైన్‌లో, పక్కపక్కనే నిలబడి ఉన్న భంగిమలో ఉన్నాయి.
ఎరుపు రంగు ఓచర్‌లోని పెయింటింగ్‌లు జింక హంప్డ్ ఎద్దుల చేతిముద్రలను రేఖాగణిత బొమ్మలు మానవ బొమ్మలను వర్ణిస్తాయి. బుదగవి ఒక అందమైన రాక్ షెల్టర్ ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలు సాంస్కృతిక, చారిత్రక, శాస్త్రీయ లేదా ఇతర రకాల ప్రాముఖ్యత కోసం యునెస్కో చే నియమించబడ్డారు. యాక్సెసిబిలిటీ పరిరక్షణను మెరుగుపరచడానికి చేస్తున్న ప్రయత్నాల గురించి వినడం సంతోషాన్నిస్తుంది. ఆశాజనక కార్యక్రమాలతో గుహలు ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా మారడానికి అవసరమైన దృష్టిని పొందుతాయని, స్థానిక సమాజానికి గుర్తింపును మాత్రమే కాకుండా ఆర్థిక అవకాశాలను కూడా తీసుకువస్తుందని ఆశిద్దాం.
డాక్టర్. ముచ్చుకోట సురేష్ బాబు