శాంతి ఒప్పందాలు కాగితాలకే పరిమితం

అసోంలో తిరుగుబాటు దారుల ముఠాల కార్యకలాపాలను అరికట్టడంలో తమ ప్రభుత్వం గణనీయమైన విజయం సాధించిందని అసోం ముఖ్యమంత్రి హిమంత బిశ్వ శర్మ చెప్పుకున్నారు. 2021 నుంచి అసోంలో జోరుగా కార్యకలాపాలు సాగిస్తున్న తిరుగుబాటు సంస్థలతో ప్రభుత్వం నాలుగు శాంతి ఒప్పందాలపై సంతకాలు చేసింది. 2020లో ముఖ్యమంత్రిగా శర్బానంద సోనోవాల్ ముఖ్యమంత్రిగా ఉండగా ఆల్ బోడో స్టూడెంట్ యూనియన్ (ఎబిఎస్ యూ), నేషనల్ డెమెక్రటిక్ ఫ్రంట్ ఆఫ్ బోడోలాండ్ (ఎన్ డిఎఫ్ బి), అసోం ప్రభుత్వం, కేంద్ర ప్రభుత్వం మధ్య శాంతి ఒప్పందంపై సంతకాలు జరిగాయి. అందువల్ల ఆ ఐదు శాంతి ఒప్పందాలను అమలు చేసే బాధ్యతలు హిమంత బిశ్వ శర్మ ప్రభుత్వం భుజస్కంధాలపై ఉంది. అయితే శాంతి ఒప్పందాలలో పలు క్లాజ్ లు అమలు తీరును పరిశీలిస్తే.. తిరుగుబాటు దార్ల పునరావాసం ప్యాకేజీలు, వివిధ డెవలప్ మెంట్ ప్రాజెక్టులకు కేటాయించిన సొమ్ము అంతంత మాత్రమే. పరిస్థితి నిరాశాజనకంగా ఉంది.

డాక్టర్ హిమంత బిశ్వ శర్మ హయాంలో 2021 సెప్టెంబర్ 4న కర్బి అంగ్ లాంగ్ శాంతి ఒప్పందం , 2022 సెప్టెంబర్ 15న ఆదివాసి శాంతి ఒప్పందం, 2023 ఏప్రిల్ 27న దిమ్సా శాంతి ఒప్పందం, 2023 సెప్టెంబర్ 29న యూఎఫ్ ఎల్ ఏ శాంతి ఒప్పందం, 2020 జనవరి 27న బోడో శాంతి ఒప్పందం పై సంతకాలు జరిగాయి. రాష్ట్రప్రభుత్వం, కేంద్ర ప్రభుత్వం బోడో తిరుగుబాటు సంస్థల మధ్య సంతకాలు జరిగాయి. ఈ ఒప్పందాలలో కొన్ని రాజకీయ నిర్ణయాలు తప్ప, పలు నిర్దుష్టమైన ప్రదేశాలలో మౌలికవసతుల కల్పన ప్రాజెక్టులు, విద్యా పరమైన, సాంస్కృతిక పరమైన ప్రాజెక్టుల తో సహా ఈ ఒప్పందాలు ఏవీ ఇంతవరకూ అమలు కాలేదు.
శాంతి ఒప్పందాలపై సంతకాలు చేసిన సంస్థల నాయకులు ఢిల్లీకి వెళ్లి కేంద్ర హోం మంత్రిని, హోం సెక్రటరీనీ కలిసి ఈ ప్రాజెక్టుల అమలుకు నిధులు కేటాయించాలని కోరుతూనే ఉన్నారు. లొంగిపోయిన తిరుగుబాటు దారుకు ఒకొక్కరికీ రూ. 4 లక్షల రూపాయలు మంజూరు చేయడం తప్ప ప్రభుత్వం అంతకన్నా ఏమీ చేయలేదు. ప్రభుత్వం ఇప్పటివరకూ ఎన్డిఎఫ్ బి కి చెందిన 4203 మంది, డిఎన్ ఎల్ ఏకు చెందిన 181 మంది యుఎల్ ఎఫ్ ఏ కు చెందిన 936 మంది, కర్బి కిచెందిన 1926 మంది 1182 మంది ఆదివాసులు, 1155 మంది లొంగిపోయిన ఇతర తిరుగుబాటు దారులకు పునరావాసం కల్పించనట్లు తెలిపింది.

బోడోలాండ్ ఒప్పందం ప్రకారం దివంగత ఉపేంద్ర నాథ్ బ్రహ్మ పేరుతో సెంట్రల్ యూనివర్సిటీని బోడోలాండ్ లోని బస్కా జిల్లాలో ఏర్పాటు చేయాలి. చిరాంగ్ జిల్లాలో స్పోరట్స్ యూనివర్సిటీ, స్పోరట్స్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా సెంటర్ ఏర్పాటు చేయాలి. తంగ్లాలో ఒక ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ లైవ్లీహుడ్ మేనేజ్‌మెంట్, రోయిమారీలోని ఈశాన్య వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ, హోటల్, టూరిజం మేనేజ్‌మెంట్ ఇన్‌స్టిట్యూట్, బోడో లాండ్ ఉద్యమ స్మారక మ్యూజియం, మిగతావి ఏర్పాటు చేయాలి. వీటికోసం ప్రభుత్వం రూ.1500 కోట్ల తో ప్యాకెజీ మంజూరు చేసేందుకు అంగీకరించింది. ఈ మొత్తంలో కేంద్రం రూ.750 కోట్లు, రాష్ట్రప్రభుత్వం రూ. 750 కోట్లు భరిస్తాయి.

డాక్టర్ హిమంత బిశ్వ శర్మ ఆధ్వర్యంలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఏర్పడిన వెంటనే 2021 సెప్టెంబర్ 4న కెఎన్‌ఎల్ ఎఫ్, పిడిసికె, యుపిఎల్ ఏ, కెపిఎల్ టి, కెపిఎల్ టి(ఎం)లకు హిల్ అటానమస్ జిస్ట్రిక్ట్ ఏర్పాటుకు ఒప్పందంపై సంతకం చేసింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం మొత్తం రూ.500 కోట్ల ను అటానమస్ డిస్ట్రిక్ట్ కోసం వచ్చే ఐదేళ్లలో మంజూరుచేసేందుకు అంగీకరించింది. అలాగే రాష్ట్రప్రభుత్వం కూడా ప్రతి ఏటా రూ.100 కోట్లు చొప్పున అంగీకరించింది. ఈ హిల్ డిస్ట్రిక్ట్ లో గ్రీన్ ఫీల్ ఎయిర్ పోర్ట్ తో సహా 27 ప్రాజెక్టులు, దూరదర్శన్ కేంద్రం, ఆకాశవాణి, పలు జాతీయ రహదారులు ఏర్పాటుకు అంగీకరించారు. 2022 సెప్టెంబర్ 15న ఎన్‌ఎల్ ఏ, ఎసిఎంఏ, బిసిఎఫ్, ఎస్ టిఎఫ్ వంటి ఆదివాసీ సంస్థలతో మరో శాంతి ఒప్పందం కుదిరింది. ఆదివాసీయులు పెద్దసంఖ్యలో ఉన్న ప్రదేశాలలో అభివృద్ధి ప్రాజెక్టుల అమలుకు రూ. 1000 కోట్లు గ్రాంట్ ఇచ్చందుకు ప్రభుత్వం అంగీకరించింది.

అలాగే దిమసా తెగతో మరో శాంతి ఒప్పందం కింద రూ.1000 కోట్ల ఖర్చుతో అభివృద్ధి ప్రాజెక్టులు అమలు చేస్తామని ప్రభుత్వం అంగీకరించింద. ఇంకా దిమా హసావో అటానమస్ జిల్లాలో మెడికల్ కాలేజీ, వ్యవసాయ కాలేజీ వంటివి ఏర్పాటు చేస్తామని ప్రభుత్వం వాగ్దానం చేసింది. ఈ పరిస్థితుల నేపథ్యంలో హింసాకాండను వదిలి, జన జీవన స్రవంతిలో చేరేందుకు భారత రాజ్యాంగం పట్ల విశ్వాసం ప్రకటిస్తూ లొంగిపోయిన చాలా మంది తీవ్ర నిరాశ నిస్పృహలకు లోనయ్యారు. గతంలో ప్రభుత్వానికి లొంగిపోయిన వారిలో కొందరు మళ్లీ మిలిటెంట్ గ్రూప్ లలో తిరిగి చేరేందుకు సిద్ధమయ్యారు. వేలా సంఖ్యలో లొంగి పోయిన మిలిటెంట్లలో పలువురు ఏకమై కొత్తగా మరో మిలిటెంట్ ఆర్గనైజేషన్ ఏర్పాటుకు సిద్ధమయ్యారు.

2003 డిసెంబరు 6న బోడో లిబరేషన్ టైగర్స్ కు చెందిన 2641 మంది మిలిటెంట్లు హింసను విడిచిపెట్టారు. కోక్రాఝర్ వద్ద ఆయుధాలు, మందుగుండు సామగ్రితో పాటు లొంగిపోయారు, ఏడు సంవత్సరాల తిరుగుబాటుకు ముగింపు పలికారు. ఆ మర్నాడే కోక్రాఝార్ లో 12 మంది సభ్యులతో బోడోలాండ్ టెరిటోరియల్ కౌన్సిల్ ఎగ్జిక్యూటివ్ కమిటీ ఏర్పడింది. అయినా బోడోలాండ్ ప్రాంతంలో తిరుగుబాటు ముప్పు పూర్తిగా సమసిపోలేదు. ప్రత్యేక స్వతంత్ర బోడోలాండ్ డిమాండ్ తో నేషనల్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్ ఆఫ్ బోడోలాండ్-ఎన్ డిఎఫ్ బి- అనే కొత్త మిలిటెంట్ సంస్థ వెలిసింది. యునైటెడ్ లిబరేషన్ ఫ్రంట్ ఆఫ్ అస్సాంకు చెందిన చాలా మంది సీనియర్ నాయకులు గ్రూపులతో ముందుగా లొంగిపోయారు, అయితే పరేష్ బారువా నాయకత్వంలోని ప్రధాన బృందం కొత్త క్యాడర్‌తో చురుకుగా మిలిటెంట్ కార్యకలాపాలకు చేపట్టింది.

ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో మిలిటెన్సీ పెరగడానికి గల కారణాలను గుర్తించడంలో ప్రభుత్వం విఫలమైంది. ఈ ప్రాంతంలో తిరుగుబాటు దారులను బుజ్జగించేందుకు పైపే చికిత్సకే పరిమితమైంది. సైనిక పరిష్కారం మాత్రమే ఈశాన్యం, దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలలో తిరుగుబాటును తుడిచిపెట్టగలదని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. ఉదాహరణకు జమ్మూ కశ్మీర్ లో హింసాకాండను తగ్గించేందుకు కేంద్రప్రభుత్వం నిర్విరామంగా చేసిన కృషి ఫలితంగానే అక్కడి పెడ ధోరణలు బలహీన పడ్డాయని కేంద్ర సమాచార ప్రసారాలశాఖ మాజీ మంత్రి అనురాగ్ ఠాకూర్ 2022 డిసెంబర్ 21 వెల్లడించారు. అలాగే కేంద్ర ప్రభుత్వం కృషి ఫలితంగానే ఈశాన్య భారతంలో తిరుగుబాటు పరమైన హింసాకాండ 80 శాతం తగ్గిపోయిందని వెల్లడించారు. కేంద్రప్రభుత్వం చట్టవ్యతిరేక కార్యకలాపాల చట్టం (యుఏపిఏ) ను మరింత కఠినతరం చేసి, ఫెడరల్ వ్యవస్థలో చట్టపరమైన సవరణల ద్వారా ఎన్ ఐఏ -జాతీయ దర్యాప్తు సంస్థను పటిష్ట పరచేందుకు కేంద్రప్రభుత్వం కృషి చేసిందని అనురాగ్ ఠాకూర్ పేర్కొన్నారు. సమర్థవంతమైన కృషి కారణంగానే టెర్రరిజంకు దోహదపడే శక్తులు బలహీనమయ్యాయని మాజీ మంత్రి అన్నారు.

తీవ్రవాద పోరాట చట్టాలను బలోపేతం చేయడం, 1958 సాయుధ బలగాల ప్రత్యేక అధికారాలు చట్టం (ఎఎప్ ఎస్ పిఏ) అమలు చేయడం ద్వారా కల్లోలిత ప్రాంతాలలో పరిస్థితి ప్రతికూలంగా మారుతుంది. ఇలాంటి చర్యలవల్ల మానవహక్కుల ఉల్లంఘన , సామూహిక అసంతృప్తి పెల్లుబకాడికి దారితీస్తుంది. ఈ పరిస్థితిని తిరుగుబాటు గ్రూపులు అనుకూలంగా మరల్చుకుని, మరింత మంది మిలిటెంట్లను చేర్చుకోవడానికి ఉపయోగించుకుంటాయి. ఈశాన్య రాష్ట్రాలుజాతుల పరంగా విభిన్నమైన సంస్కృతి సంప్రదాయాలు గలవి. వాటి విషయంలో రాజకీయ కోణంలో చూడడం ద్వారా అర్థం చేసుకోవడంతో జాతీయ నాయకులు విఫలమయ్యారు. ఈశాన్య భారతంలో నాలుగున్నర కోట్ల మంది ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. భారతదేశంలో 635 గిరిజన తెగలు ఉంటే, ఈ రాష్ట్రాలలో దాదాపు 213 గిరిజన గ్రూప్ లు ఉన్నాయి. ప్రతి గిరిజన తెగకు ప్రత్యేక మైన సంస్కృతి, వివిధ్యం ఉంది. ప్రతి గిరిజన గ్రూప్ భారతీయ ప్రధాన శ్రవంతిలో కలిస్తే.. తమ ప్రత్యేక గుర్తింపును కోల్పోతామనే భావనతో ఉన్నాయి. ఆ కారణం వల్లనే తిరుగుబాటు ధోరణి హెచ్చుతోంది.
ప్రస్తుత మణిపూర్ హింసాకాండ మూలాలు వలసవాద బ్రిటిష్ పాలకులకింద భారతదేశ విభజన చరిత్రతో ముడివడి ఉన్నాయి. కుకీ జోమి, నాగాలు నివసించే ప్రాంతాలను బ్రిటిష్ హయాంలోనే విభజించారు.

వలస పాలనలో బ్రిటిష్ వారు ఈశాన్య ప్రాంతాలను విభజించడం వల్ల ఏకపక్షంగా సాగిన విభజనలు ఈప్రాంతం పై ఇప్పటికీ ప్రభావం చూపుతున్నాయి. బ్రిటీష్ హయాంలో ఈశాన్యభారతం నుంచి భౌగోళికంగా, సాంస్కృతిక పరంగా చిట్టగాంగ్ ను విడదీశారు. ఇది ఎన్నో తెగలపై ప్రభావం చూపింది. అలాగే చరిత్రాత్మక సంబంధాలు ఉన్న కచ్చిన్-చిన్ ప్రాంతాన్ని తూర్పు నాగాలిమ్ ను విడదీయడం పలు గిరిజన తెగలలో ఆగ్రహం, ఆవేదనకు కారణమైంది. అంతేకాక, నెహ్రూ వంటి నాయకులు, ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రజల మనోభావాలు పట్టించుకోకుండా ఈ ప్రాంతం వ్యవహారాలలో జోక్యం చేసుకోవడం వల్ల తీవ్ర ఉద్రిక్తతలు తలెత్తాయి. ఈ పరిణామాలు ప్రాంతంంలోని ప్రజల సహజ సమైక్యతకు భంగం కలిగించడమే కాకుండా తీవ్రమైన అసంతృప్తికి బీజాలు వేశాయి. అవే ఇప్పటికీ కొనసాగుతున్నాయి. భిన్నత్వంలో ఏకత్వం అనే భావనను ఆచరణాత్మక కోణంలో విస్తరించి అర్థం చేసుకోవాలి. స్వతంత్ర భారతదేశంలోని ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వం ప్రజల మనోభావాలు, సాంస్కృతిక ఆకాంక్షలకు, అర్థం చేసుకుని అర్థవంతమైన పరిష్కారం కనుగొంటేతప్ప ఈశాన్య ప్రాంతాలు సున్నితంగా మారవు.

గీతార్థ పాఠక్