ఉన్నత విద్యలో సంస్కరణల ఆవశ్యకతను నొక్కిచెబుతూ జాతీయ విద్యావిధానం చేసిన సిఫార్సుల మేరకు ఆ దిశగా యూనివర్శిటీ గ్రాంట్స్ కమిషన్(యుజిసి) వేసిన తొలి అడుగే వివాదాస్పదంగా మారింది. వర్శిటీలు, కాలేజీల్లో నియామకాలు, పదోన్నతులలో కీలకమార్పులను సూచిస్తూ చేసిన పలుసూచనలు దేశవ్యాప్తంగా చర్చనీయాంశంగా మారాయి. ‘విశ్వవిద్యాలయాలు, కళాశాలల్లో లెక్చరర్లు, బోధనా సిబ్బంది నియామకం, పదోన్నతుల కోసం కనీస అర్హతలు, ఉన్నత విద్యలో ప్రమాణాల నిర్వహణకు మార్గదర్శకాలు’ పేరిట యుజిసి రూపొందించిన ముసాయిదా దీనికంతటికీ కారణం. ఈ ముసాయిదాలోని అనేక సూచనలు ఆహ్వానించదగినవే అయినప్పటికీ, కీలకమైన అంశాలు వివాదాలకు తావిచ్చేవిగా ఉండటంతో పలు రాష్ట్రాలనుంచి నిరసనలు వ్యక్తమవుతున్నాయి.
యుజిసి రూపొందించిన ముసాయిదాకు అంగీకార ముద్రపడితే, దేశంలోని కేంద్రీయ, డీమ్డ్, రాష్ట్ర, ప్రైవేట్ వర్శిటీలన్నింటికీ ఈ మార్గదర్శకాలు శిరోధార్యమవుతాయి. వైస్ చాన్సలర్ల పదవీ కాలాన్ని ఐదేళ్లకు పెంచడం, అన్ని వర్శిటీలలో పిహెచ్‌డి మూల్యాంకనానికి ఒకే పద్ధతిని అనుసరించేలా చర్యలు తీసుకోవడం, ఉన్నత విద్యాసంస్థలు ప్రతి సెమిస్టర్‌కు 15 వారాల పాటు పని చేయడం వంటి పలు ప్రతిపాదనలు సమంజసమైనవే. అయితే యుజిసి ముసాయిదాలో వైస్ చాన్సలర్ల నియామక ప్రక్రియపై చేసిన మార్పులు, చేర్పులు వివాదానికి దారితీస్తున్నాయి. ప్రస్తుతం ఉన్న నిబంధనల మేరకు యూనివర్శిటీ వైస్ చాన్సలర్ పదవికి పదేళ్లు ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేసిన సమర్థుడైన, నాయకత్వ లక్షణాలు కలిగిన విద్యావేత్తలు అర్హులు. యుజిసి తాజా ముసాయిదా ప్రకారం ఇకపై కాలేజీ ప్రిన్సిపాల్, యూనివర్శిటీ వైస్ చాన్సలర్ల నియామకం కోసం దేశవ్యాప్తంగా వార్తాపత్రికల్లో ప్రకటన ఇవ్వవలసి ఉంటుంది.
అభ్యర్థులలో పోటీతత్వాన్ని పెంచే ఈ నిబంధన బాగానే ఉన్నా, ఉన్నత విద్యారంగంతో ఏమాత్రం సంబంధం లేనివారిని సైతం వైస్ చాన్సలర్లుగా నియమించవచ్చనే ప్రతిపాదన ఆందోళన కలిగిస్తోంది. విద్యావేత్తలు వైస్ చాన్సలర్లయితే వర్శిటీ అభివృద్ధికి, విద్యార్థుల సర్వతోముఖాభివృద్ధికి కృషి చేయగలుగుతారు. ఈ నిబంధనను మార్చి, ఏ రంగంలోనివారైనా ఈ పదవిని చేపట్టవచ్చునని ముసాయిదాలో పేర్కొనడం వెనుక కేంద్రప్రభుత్వం చిత్తశుద్ధిని శంకించవలసి వస్తోంది. పైగా వైస్ చాన్సలర్ల ఎంపికకు సెర్చ్ కమిటీ ఏర్పాటునుంచి, నియామకం వరకూ పూర్తిగా గవర్నర్లకే అధికారం ఉంటుంది. దీనిపై బిజెపియేతర రాష్ట్రప్రభుత్వాలు భగ్గుమంటున్నాయి. యూనివర్శిటీలపై పెత్తనం చెలాయించేందుకు యుజిసిని కేంద్రం పావుగా వాడుకుంటోందని, విసిలుగా సంఘ్‌పరివార్ సభ్యుల్ని నియమించుకునేందుకు ఇది ఒక ఎత్తుగడ అంటూ ధ్వజమెత్తుతున్నాయి. తెలంగాణ సహా కొన్ని రాష్ట్రాలు యుజిసి ముసాయిదాపై తీవ్ర అభ్యంతరాలు లేవనెత్తుతున్నాయి. తమిళనాడు, కేరళ మరో అడుగు ముందుకు వేసి, యుజిసి ముసాయిదాను నిరసిస్తూ చట్టసభల్లో తీర్మానాలు సైతం చేశాయి.
ఈ నేపథ్యంలో ఆయా రాష్ట్రప్రభుత్వాలు లేవనెత్తుతున్న సందేహాలకు, అవి విసురుతున్న సవాళ్లకు జవాబు ఇవ్వవలసిన బాధ్యత కేంద్రప్రభుత్వంపై ఉంది. రాష్ట్ర విశ్వవిద్యాలయాల కోసం కేంద్రం ఖర్చు చేస్తున్నదేమీ లేదు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు మంజూరు చేసే నిధులే యూనివర్శిటీలకు ప్రధాన వనరు. అధ్యాపకుల జీతభత్యాలు, నిర్వహణ వంటివన్నీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలే చూసుకుంటున్నాయి. పేరు గొప్ప ఊరు దిబ్బ అన్న చందంగా మారిన యూనివర్శిటీ గ్రాంట్స్ కమిషన్. ఆయా రాష్ట్రాలలోని వర్శిటీలకు చాలాకాలంగా గ్రాంట్లు మంజూరు చేయడం లేదు. ప్రభుత్వ వర్శిటీలకు పైసా కూడా ఖర్చు చేయని కేంద్రం రెగ్యులేషన్ల పేరిట వాటిపై పెత్తనం చెలాయించేందుకు పూనుకోవడమేమిటన్న ప్రశ్న సహేతుకమైనదే. స్వాతంత్య్రానంతరం విద్యను రాష్ట్రాల జాబితాలో చేర్చినా, ప్రణాళికలు, బోధనా పద్ధతుల్లో వ్యత్యాసాలు పెరిగిపోయిన దృష్ట్యా 42వ రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా ఉమ్మడి జాబితాలోకి మార్చారు.
అయినప్పటికీ, రాజ్యాంగం ప్రకారం సమన్వయం, విద్యాప్రమాణాల ఏర్పాటుకే కేంద్ర ప్రభుత్వ అధికారం పరిమితం. వర్శిటీలకు సంబంధించి ఎక్కువ అధికారాలు రాష్ట్రప్రభుత్వాలకే దఖలుపడ్డాయి. కాదని, వాటిపై కేంద్రం అధికారం చెలాయించజూస్తే, రాష్ట్రప్రభుత్వాలు న్యాయస్థానాలను ఆశ్రయించవలసిన అగత్యం ఏర్పడుతుంది. అంతకుమించి కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య ఘర్షణాత్మక వైఖరి ఉన్నత విద్యకు, విద్యార్థుల భవిష్యత్తుకు శాపంగా పరిణమించే ప్రమాదం ఏర్పడుతుంది. ముసాయిదాలో మార్పు చేర్పులకు విద్యావేత్తలు, ప్రజలనుంచి సూచనలను యుజిసి ఆహ్వానించిన నేపథ్యంలో ప్రధానమైన లోటుపాట్లను సవరించి, ఉన్నత విద్యను మరింత మెరుగుపరిచే దిశగా ముందడుగు వేయడం అత్యంత ఆవశ్యకం.