మత సామరస్యానికి ప్రతీకగా నిలిచి పొరుగు దేశాల గౌరవ మన్ననలను పొందుతున్న మన దేశంలో అడపాదడపా చోటు చేసుకుంటున్న మత కలహాలు దేశఔన్నత్యాన్ని, ప్రతిష్ఠను మంటగలుపుతున్నాయి. బాబ్రీ మసీదు కూల్చివేత అనంతరం ఏళ్ల తరబడి కొనసాగిన రామజన్మభూమి వివాదానికి సర్వోన్నత న్యాయస్థానం ఉభయతారకమైన పరిష్కారాన్ని చూపించి, రెండు ప్రధాన మతాల మధ్య రావణకాష్టంలా రగులుతున్న కలహానికి చరమాంకం పలికింది. దరిమిలా, గత జనవరిలో అంగరంగ వైభవంగా అయోధ్యలో బాలరాముడి విగ్రహ ప్రతిష్ఠాపన కార్యక్రమం జరిగింది కూడా.
అయితే, అంతకుముందే మొదలైన జ్ఞానవాపి మసీదు వివాదం ఇప్పటికీ కొలిక్కి రాకపోగా, తాజాగా ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని సంభల్ పట్టణం మరో మతవివాదానికి కేంద్ర బిందువుగా మారింది. ఈ ఊళ్లోని షాహి జామా మసీదు ఉన్నచోట ఒకప్పుడు హరిహర మందిరం ఉండేదని, మొగలాయి చక్రవర్తి బాబర్ ఈ అలయాన్ని కూల్చివేసి, మసీదును నిర్మించారంటూ దాఖలైన ఫిర్యాదును పురస్కరించుకుని స్థానిక కోర్టు సర్వే చేపట్టవలసిందిగా ఆదేశించింది. కోర్టు పర్యవేక్షణలో సర్వేకు వెళ్లిన అధికారుల బృందాన్ని స్థానికులు అడ్డుకోవడంతో అల్లర్లు చెలరేగి నలుగురు వ్యక్తులు అసువులు బాశారు. పోలీసు కాల్పుల్లోనే వారు చనిపోయారని స్థానికులు చెబుతుండగా, తాము ప్రాణాలు తీయగలిగే ఆయుధాలను వాడనే లేదని పోలీసులు నమ్మబలుకుతున్నారు. ఈ అల్లర్ల కారణంగా మీరట్‌కు సమీపంలో ఉండే ఈ జిల్లా కేంద్రంలో ప్రజాజీవనం అస్తవ్యస్తమైంది. రాజకీయ ప్రయోజనాలను ఆశించి రాష్ట్రప్రభుత్వం ఉద్దేశపూర్వకంగా మత కలహాలను రెచ్చగొట్టేలా ప్రవర్తిస్తోందంటూ విపక్షాలు మండిపడుతుండగా, తాజా వివాదంలో తమ ప్రమేయం లేదంటూ ప్రభుత్వంలోని పెద్దలు చేతులు దులుపుకునే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు.
అయితే, ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోనే తరచూ మత కలహాలు తలెత్తడాన్ని కొట్టిపారేయలేం. గత ఆరేడేళ్లలో వారణాసి కాశీ విశ్వేశ్వరాలయం, జ్ఞానవాపి మసీదు, తాజాగా సంభాల్ మసీదు వివాదాలు తలెత్తాయన్న సంగతి గమనార్హం. సంభాల్‌లో పరిస్థితి సద్దుమణగకముందే ఇటా నగరంలోనూ కలహాలు రాజుకోవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. వక్ఫ్ బోర్డుకు చెందిన స్థలంగా భావిస్తున్నచోట చేపట్టిన నిర్మాణాన్ని ఒక వర్గంవారు అడ్డుకునేందుకు ప్రయత్నించడంతో ఇటాలో అల్లర్లు మొదలైనట్లు చెబుతున్నారు. 1947 ఆగస్టు 15 నాటికి ఉన్న ప్రార్థనా స్థలాలను యథాతథంగా ఉంచాలని, వాటి భౌతిక స్థితిలో ఎలాంటి మార్పు చేయకూడదని బాబ్రీ మసీదు కూల్చివేతకు ఏడాది ముందు రూపుదాల్చిన ప్రార్థనా స్థలాల చట్టం- 1991 విస్పష్టంగా చెబుతోంది. అయినప్పటికీ మసీదులు ఒకప్పటి హిందూ దేవాలయాలేనంటూ అడపాదడపా పిటిషన్లు దాఖలు కావడం, వాటిని కోర్టులు స్వీకరించి విచారణ చేపట్టడం జరుగుతూనే ఉంది.
దీనికి ఆయా కోర్టులు తమదైన రీతిలో భాష్యం చెబుతూండటం గమనార్హం. ఉదాహరణకు.. ఆయా ప్రార్థనా మందిరాల మత స్వభావాన్ని నిర్ణయించడాన్ని ప్రార్థనాస్థలాల చట్టం నిషేధించలేదని, సదరు స్థలాల మత స్వభావాన్ని సాక్ష్యాల ఆధారంగా నిర్ణయించవలసింది కోర్టులేనని జ్ఞానవాపి కేసులో విచారణ జరుపుతున్న క్రమంలో అలహాబాద్ హైకోర్టు గత ఏడాది డిసెంబర్లో పేర్కొంది. విచిత్రమేమంటే, తాజా వివాదానికి కేంద్ర బిందువుగా మారిన షాహి జామా మసీదు ప్రాచీన కట్టడాల పరిరక్షణ చట్టం -1904 పరిధిలో ఉన్న నిర్మాణం కావడం. ప్రార్థనా స్థలాల చట్టంలో లొసుగులు వెతికి, వాటిని ఆసరా చేసుకుని వివాదాలతో చలి కాచుకోవాలనుకునే దుండగుల ఆగడాలను అడ్డుకోవడం సర్వోన్నత న్యాయస్థానం వల్లనే సాధ్యమవుతుంది. ఈ చట్టంలోని సెక్షన్లను సవాలు చేస్తూ పలు కేసులు దాఖలైన నేపథ్యంలో సుప్రీంకోర్టు పూనుకుని లోటుపాట్లు లేని విధంగా పటిష్టంగా చట్టాన్ని రూపొందించే విషయంలో ప్రభుత్వానికి మార్గదర్శకత్వం నెరపవలసిన అవసరం ఉంది.
ఈ సందర్భంగా ప్రతి మసీదులోనూ శివలింగాన్ని వెతకవలసిన అవసరం ఏముందంటూ గతంలో ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ సర్ సంఘ్ చాలక్ మోహన్ భగవత్ చేసిన వ్యాఖ్యలు.. ఉద్దేశపూర్వకంగా మతకల్లోలాలను రెచ్చగొట్టి పబ్బం గడుపుకునే వారికి చెంపపెట్టు అనడంలో సందేహం లేదు. భిన్నమతాలు, విభిన్న సంస్కృతులతో అలరారుతూ ప్రపంచ దేశాలకు తలమానికంగా నిలుస్తున్న భారతావని ప్రతిష్ఠను దిగజార్చాలనుకునే మతశక్తులపై ప్రభుత్వాలు నిష్పాక్షికంగా ఉక్కుపాదం మోపాలి. రాజకీయ ఎజెండాతో మత కలహాలను రెచ్చగొట్టేవారి ప్రయోజనాలు నెరవేరకుండా ఉండాలంటే అన్ని మతాలవారూ సంయమనం పాటించి, సోదరభావంతో మెలగడమొక్కటే పరిష్కారం.