ప్రజాస్వామ్యం కోసం ప్రపంచంలో జరుగుతున్న పోరాటంలో 2022 ఒక మలుపుగా నిలబడవచ్చు. ఒకవైపు ప్రజాస్వామిక సంస్థలపై బాహ్యంగానూ, అంతర్గతంగానూ దాడులకు తెగబడిన ఏడాదిగా గడిచింది. క్రెమ్లిన్ కైవ్‌లో ప్రజాస్వామ్యబద్ధంగా ఎన్నికైన ప్రభుత్వాన్ని తొలగించాలని కోరుతూ ఉక్రెయిన్‌పై పూర్తిస్థాయి దండయాత్రను ప్రారంభించింది. బుర్కి నా ఫాసోలో, సైనిక అధికారుల నేతృత్వంలోని రెండు వరుస తిరుగుబాట్లు ప్రజల రాజకీయ హక్కులను తొలగించాయి. రోజువారీ స్వేచ్ఛను చాలా పరిమితం చేశాయి. కానీ మయన్మార్, రష్యా, ఇరాన్, వెనిజులా వంటి దేశాలలో నిరంకుశ పాలకులను సవాల్ చేస్తూ, అంతర్జాతీయ సంస్థలలో మానవ హక్కుల ప్రాముఖ్యతను స్పష్టం చేస్తూ ప్రజాస్వామ్యాలు కలిసికట్టుగా ఉన్న సంవత్సరం కూడా ఇది కావడం హర్షణీయ పరిణామం.
లాటిన్ అమెరికా, ఆఫ్రికా, ఐరోపాలోని రాజకీయవేత్తలు స్వేచ్ఛగా, నిష్పక్షపాతంగా ఎన్నికలను నిర్వహించడానికి తిరిగి కట్టుబడి ఉన్న సంవత్సరం. ముఖ్యంగా, హక్కులు, స్వేచ్ఛల క్షీణత గణనీయంగా మందగించినట్లు కనిపించింది: 2021లో 60, 2020లో 70కి పైగా దేశాలలో మాత్రమే క్షీణించాయి. ప్రపంచంలోని 210 దేశాలలో నెలకొన్న రాజకీయ హక్కులు, పౌర హక్కుల అమలును సమీక్షిస్తూ వాషింగ్టన్ కేంద్రంగా గల ఫ్రీడమ్ హౌస్ 1973 నుండి ప్రచురిస్తున్న వార్షిక ‘ప్రపంచంలో స్వేచ్ఛ’ తాజా నివేదిక ఇటువంటి ఆశలను చిగురింపచేస్తున్నది. గత ఐదు దశాబ్దాలుగా ఈ ప్రామాణిక నివేదిక ప్రపంచ రాజకీయ ధోరణులపై విలువైన దృక్కోణాలను అందిస్తున్నది. ఈ 50వ వార్షికోత్సవం గత అర్ధ శతాబ్దంలో ప్రజాస్వామ్యానికి అతిపెద్ద చోదకాలను, అవరోధాలను పరిశీలించడానికి అవకాశాన్ని అందిస్తుంది. రాజకీయ హక్కులు, పౌర స్వేచ్ఛలలో మొత్తం మెరుగుదలలను నమోదు చేసుకున్న దేశాల సంఖ్య గణనీయంగా పెరగడం, ఈ హక్కులు క్షీణిస్తున్న దేశాల సంఖ్య గత 17 సంవత్సరాలలో ఎన్నడూ లేనంత తక్కువగా ఉండడం సంతోషం కలిగిస్తుంది.
మొత్తం మీద 34 దేశాలలో ఈ హక్కుల క్షీణత నమోదు కాగా, మరో 35 దేశాలలో హక్కుల పరిస్థితులలో గణనీయమైన మెరుగుదల నమోదు కావడం హర్షణీయం. కొలంబియా, లెసోతో అనే రెండు దేశాలు తమ మొత్తం స్వేచ్ఛ హోదాలో ఉన్నతిని పొందాయి. నిరంకుశ నేతల చర్యలు చాలా ప్రమాదకరంగా ఉన్నప్పటికీ వారు అజేయంగా లేరు. వారి చర్యలను ప్రజాస్వామ్య శక్తులు ప్రశ్నించే పలు సంఘటనలు ఈ సంవత్సరంలో జరిగాయి. బీజింగ్, మాస్కో, కారకాస్ లేదా టెహ్రాన్ వంటి దేశాలలో ఇటువంటి పరిణామాలను చూసాము. మరోవంక, గతంలో ఎన్నడూ లేనంతగా ప్రజాస్వామ్య కూటములు సంఘీభావంను, సామూహిక శక్తిని ప్రదర్శించాయి.
జర్నలిస్టులపై నిరంతర దాడులు
కాగా, గత 17 సంవత్సరాలలో జర్నలిస్టులు నిరంకుశవాదులు, వారి మద్దతుదారుల నుండి నిరంతర దాడులను ఎదుర్కొంటున్నందున, నివేదికలోని మీడియా స్వేచ్ఛ సూచికలో 4 కి 0 స్కోర్‌ను పొందిన దేశాలు, భూభాగాల సంఖ్య 14 నుండి 33కి పెరిగింది. కొన్ని ప్రజాస్వామ్య దేశాల్లో కూడా హింస చెలరేగడం చూసాము.2022లో కనీసం 157 దేశాల భూభాగాల్లో మీడియా స్వేచ్ఛ ఒత్తిడికి గురికావడం జరిగింది. గోప్యత, వేధింపులు మధ్య వ్యక్తిగత భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛకు సంబంధించిన సూచికకు సంబంధించిన స్కోర్లు సంవత్సరాలుగా క్షీణిస్తున్నాయి.బెదిరింపులు, ఆన్‌లైన్, ఆఫ్‌లైన్‌లో స్వీయ సెన్సార్ కోసం ప్రోత్సాహకాలు చోటు చేసుకొంటున్నాయి. జర్నలిస్టులపై క్రిమినల్ ప్రాసిక్యూషన్, చట్టవిరుద్ధమైన హింస, సెన్సార్‌షిప్, మీడియా స్వతంత్రతను పరిమితం చేసే చట్టాలు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా పెరుగుతున్నాయి.
గత 50 సంవత్సరాలలో ఏకీకృత ప్రజాస్వామ్యాలు లోతైన అణచివేత వాతావరణాల నుండి ఉద్భవించడమే కాకుండా కొత్త సవాళ్లను ఎదుర్కొనేందుకు అసాధారణంగా నిలకడగాఉన్నట్లు స్పష్టం అవుతున్నది. ఎదురు దెబ్బలు ఎదుర్కొన్నప్పటికీ, ఇరాన్, చైనా, క్యూబాతో సహా ప్రపంచ వ్యాప్తంగా సాధారణ ప్రజలు నిరంకుశ పాలకులకు వ్యతిరేకంగా తమ హక్కులను కాపాడుకొనేందుకు ఉద్యమిస్తున్నారు.
ప్రధానంగా ప్రజాస్వామ్య ప్రక్రియ పట్ల నిబద్ధత అనేది స్వేచ్ఛను నిర్ధారించడానికి, రక్షించడానికి ప్రాథమికమైనది. స్వేచ్ఛగా, నిష్పక్షపాతంగా ఎన్నికలు జరగడం అందుకు తప్పనిసరి. ఫ్రీడమ్ హౌస్ 1973లో తన గ్లోబల్ సర్వే మొదటి ఎడిషన్‌ను విడుదల చేసినప్పుడు, 148 దేశాలలో 44 దేశాలను (30 శాతం కన్నా తక్కువగా) స్వేచ్ఛాయుత దేశాలుగా ప్రకటించింది. నేడు 195 దేశాలలో 84 దేశాలు (40 శాతంకు పైగా) ఆ విధమైన దేశాలుగా గుర్తింపు పొందాయి. తరువాతి దశాబ్దాలలో స్పెయిన్, అర్జెంటీనా, దక్షిణ కొరియా, చిలీ, దక్షిణాఫ్రికా, తైవాన్, ఘనా వంటి దేశాలలో పారదర్శక ఎన్నికలద్వారా ప్రజాస్వామ్యం బలోపేతం కావడం చూస్తున్నాము.
2022లో కొలంబియా, లెసోతో, అలాగే కెన్యా, స్లోవేనియాలలో స్వేచ్ఛగా, నిష్పక్షపాతంగా ఎన్నికలు జరగడం సానుకూల మార్పులను దారితీసింది. పోటీ, బహుళ పార్టీల ఎన్నికలు దేశంలోని అన్ని రాజకీయ, సామాజిక సమస్యలను పరిష్కరించనప్పటికీ, అసమాన ఎన్నికల ఆట మైదానాన్ని సృష్టించే ప్రయత్నాలు ప్రజాస్వామ్య పతనానికి హెచ్చరిక సంకేతాలు కాగలవు. ఇప్పటికీ క్రమం తప్పకుండా ఎన్నికలను నిర్వహించబడుతున్నప్పటికీ ప్రతిపక్ష పార్టీలు హంగేరీ, టర్కీలో ఎన్నికలలో గెలుపొందే అవకాశం లేదు. ఉదాహరణకు విక్టర్ ఓర్బన్, రెసెప్ తయ్యిప్ ఎర్డోగన్‌లకు అనుకూలంగా ప్రభుత్వ వనరులను దుర్వినియోగ పరుస్తుండడంతో సంవత్సరం చివరిలో బ్రెజిల్‌లోని సంఘటనలు చూపించినట్లుగా, ప్రజాస్వామ్య ప్రక్రియలో చట్టబద్ధతపై జనాదరణ పొందిన వ్యక్తి చేసిన దాడులు ఎన్నికల ఫలితాలపై విశ్వాసాన్ని తగ్గిస్తాయి. హింసకు దారితీయవచ్చు.స్వేచ్ఛాయుత మీడియా, బహుళ రాజకీయ వ్యవస్థ, స్వతంత్ర న్యాయ వ్యవస్థ ద్వారా రక్షించబడిన ఎన్నికలు ప్రజాస్వామ్యానికి అత్యంత ముఖ్యమైన ప్రమాణాలలో ఒకటి కాగలవు.
దిగజారుతున్న భావప్రకటనా స్వేచ్ఛ
గత 17 ఏళ్లలో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా భావప్రకటనా స్వేచ్ఛ గణనీయంగా దిగజారింది. స్వేచ్ఛా, వ్యక్తీకరణ ప్రజాస్వామ్యానికి హామీ ఇవ్వలేనప్పటికీ, అది లేకపోవడం నిరంకుశత్వాన్ని అనుమతిస్తుంది. స్వతంత్ర జర్నలిస్టులు ముఖ్యమైన సమస్యలను బహిర్గతం చేయడానికి, సమాజానికి తెలియజేయడానికి దోహదపడతారు. ఎక్కువగా, నిరంకుశవాదులు నిశ్శబ్దం, స్వీయ సెన్సార్‌షిప్ వాతావరణాన్ని సృష్టిస్తున్నారు. గత సంవత్సరంలో నికరాగ్వాలోని డేనియల్ ఒర్టెగా పాలనలో వివిధ నేరాలకు పాల్పడిన డజన్ల కొద్దీ వ్యక్తుల కోసం షో ట్రయల్స్ దాదాపుగా వారు ప్రభుత్వం గురించి విమర్శనాత్మక వ్యాఖ్యలు చేశారనే సాక్ష్యం ఆధారంగానే నిర్వహించారు. మయన్మార్‌లో తిరుగుబాటుకు వ్యతిరేకంగా మాట్లాడినందుకు కో జిమ్మీ అని పిలవబడే క్యావ్ మిన్ యును సైనిక జుంటా ఉరితీసింది. అఫ్ఘానిస్తాన్, ఎరిట్రియా, బెలారస్, రష్యా-ఆక్రమిత డాన్‌బాస్‌లోని అధికారులు అసమ్మతి అభిప్రాయాలను పంచుకోకుండా నిరోధించడానికి ఫోన్‌లను తనిఖీ చేశారు.
ఇన్‌ఫార్మర్ల నెట్‌వర్క్‌లను మోహరించారు. చివరగా ఈ నివేదిక నుండి వచ్చిన డేటా స్వేచ్ఛ కోసం ప్రజల ఆకాంక్షలు నిరంతరం కొనసాగుతున్నట్లు స్పష్టం చేస్తుంది. చైనా, క్యూబా, ఇరాన్, అఫ్ఘానిస్తాన్‌లలో ప్రజలు తమ హక్కులను కాపాడుకోవడానికి పదేపదే వీధుల్లోకి వచ్చారు. తరచుగా వారి స్వంత భద్రతకు చాలా ప్రమాదం ఉంది. ఎక్కువ స్వేచ్ఛ కోసం స్థిరమైన డిమాండ్ ఉన్నప్పటికీ, ఇటీవలి దశాబ్దాలలో ప్రజాస్వామ్యీకరణ రేటు గణనీయంగా మందగించింది. 2002లో 89 స్వేచ్ఛా దేశాలు ఉండగా, 20 సంవత్సరాల తర్వాత 84కు తగ్గాయి. నేడు నెలకొన్న నిరంకుశ ధోరణిని తిప్పికొట్టడానికి స్వేచ్ఛ, ప్రజాస్వామ్యం పట్ల ప్రజల ఉత్సాహంకు తగినరీతిలో అంతర్జాతీయ మద్దతు అవసరం కాగలదు.
అంటే మానవ హక్కులకు భంగం కలిగించే ఇతర ప్రభుత్వాల నిరంకుశ ప్రవర్తనల పట్ల ప్రజాస్వామ్యాలు మౌనంగా మరెంతమాత్రం ఉండరాదు. ప్రజాస్వామ్య దేశాలు తమ ద్వైపాక్షిక సంబంధాలలో ప్రజాస్వామ్య ఎజెండాను ముందుకు తీసుకెళ్లాలి. ప్రభుత్వాలు, పౌర సమాజం కూడా ఉక్రెయిన్, ఇరాన్, ఎల్ సాల్వడార్ లేదా థాయ్‌లాండ్‌లో అయినా స్వేచ్ఛను రక్షించే ముందు వరుసలో ఉన్న సమూహాలు, వ్యక్తులకు నాటకీయంగా మద్దతును పెంచాలి. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న మానవ హక్కుల రక్షకులు సానుకూల మార్పుకు ఏజెంట్లు. వారికి సాంకేతిక, ఆర్థిక, భద్రత, దౌత్యపరమైన సహాయం సమర్థవంతంగా, స్థిరంగా ఉండాలి. ఇటువంటి ప్రయత్నాలు రాబోయే 50 సంవత్సరాలు గతం కంటే ఎక్కువ స్వేచ్ఛను తీసుకురావడానికి సహాయపడగలవు.