జి20 నిష్క్రియాత్మకం

వాతావరణం రుణ సంక్షోభాలపై జి20 నిష్క్రియాత్మకం

అత్యంత ఘనమైన పలు బహుళ దేశాలతో కూడిన అంతర్జాతీయ వేదికలు, ఆర్థిక సంస్థలు అమెరికా, దాని మిత్ర దేశాల రాజకీయ వ్యూహాలతో భాగంగా ఏర్పడినవే గాని అర్థవంతమైన చర్చలకు, నిబద్ధతతో కూడిన కార్యాచరణకు పాల్పడిన అనుభవాలు లేవు. ప్రస్తుతం మన దేశంలో ఎంతో ఆర్భాటంగా జరుగుతున్న జి 20 సదస్సు సహితం అటువంటి సమావేశాలలో ఒకటిగానే భావించాలి. అగ్రరాజ్యాల నేతలకు ఆటవిడుపుగా జరిగే ‘కాఫీ క్లబ్’ చర్చలకు మించిన ప్రాధాన్యత వీటికి ఇవ్వడం అనవసరం. అయితే, ప్రపంచంలో మొదటి సారిగా ఇటువంటి సదస్సు జరుపుతున్నామని అభిప్రాయం కలిగించే విధంగా గతంలో మరే దేశంలో కనీవినీ ఎరుగని హడావిడి చేస్తున్నారు. రౌటేషన్‌లో 18 ఏళ్ళ తర్వాత వచ్చిన అధ్యక్ష పదవిని భారత్ నాయకత్వానికి అంతర్జాతీయంగా లభించిన గుర్తింపుగా ప్రచారం చేసుకుంటున్నారు. పైగా, ప్రపంచ అజెండాను ఇప్పుడు భారత్ నిర్ణయిస్తుందని ఊహాజనిత అభిప్రాయాలను వ్యాప్తి చేస్తున్నారు.

వాస్తవానికి ఆర్థిక వ్యవహారాలు, పర్యావరణ అంశాలలో సభ్య దేశాల మధ్య సహకారం కోసమే జి 20 ఏర్పడింది. అంతకు మించి రాజకీయంగా ఎటువంటి ప్రభావం చూపలేదు. దీని కన్నా జి7 రాజకీయంగా బలమైనది చెప్పవచ్చు. ఈ సదస్సుకు హాజరవుతున్న అగ్రరాజ్యాల అధినేతలు అంతర్జాతీయ సహాయాన్ని గణనీయంగా పెంచే విషయంలో గాని, అత్యవసరంగా అవసరమైన వాతావరణ న్యాయం అందించడంలో సహాయం చేసే విషయంలో గాని ఎటువంటి స్పష్టమైన భరోసాలు ఇచ్చేందుకు సిద్ధపడటం లేదు. ముఖ్యంగా, మానవ హక్కుల పరిరక్షణలో విపత్కర వైఫల్యాన్ని నివారించడానికి హాని కలిగించే దేశాలకు రుణ ఉపశమనాన్ని అందించడంలో సహితం ముందుకు రావడం లేదు.

వాతావరణ సమస్యల పరిష్కారానికి అవసరమైన ఆర్థిక వనరులను సమకూర్చడంలో ఇదివరకు ఇచ్చిన హామీలను నెరవేర్చడంలో అగ్రరాజ్యాలు విఫలం అవుతున్నాయి. తామిచ్చిన హామీలను ముందుగా వారు నిరవేర్చాలని ఈ సందర్భంగా ఆమ్నెస్టీ ఇంటర్నేషనల్ కోరింది. తాము అమలులో విఫలమైనా గతంలో ఇచ్చిన వాతావరణ, ఆర్థిక ప్రతిజ్ఞలను గౌరవించాలని విజ్ఞప్తి చేసింది. రుణ సంక్షోభం, మానవ హక్కుల సార్వత్రిక ప్రకటనలో పొందుపరచిన తగిన ఆహారం, దుస్తులు, గృహ వసతి వంటి ప్రజల హక్కులను హరిస్తుంది. వాతావరణ సంక్షోభం పరిశుభ్రమైన, ఆరోగ్యకరమైన, స్థిరమైన పర్యావరణ హక్కుకు తీవ్ర ముప్పును కలిగిస్తుంది. ప్రపంచం కత్తిమీద సాము చేస్తున్నప్పుడు జి20 సదస్సు జరుగుతుంది. వాతావరణ సంక్షోభం ప్రజలకు విపరీతమైన హానిని కలిగిస్తుంది, అదే సమయంలో అనేక వాతావరణ ప్రమాదాలకు గురవుతున్న దేశాలు రుణ సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొంటున్నాయి. కోట్లాది ప్రజల మానవ హక్కులకు ముప్పు వాటిల్లుతోంది. నిష్క్రియాత్మక వ్యయం విపత్తుగా ఉంటుంది అని ఆమ్నెస్టీ ఇంటర్నేషనల్ సెక్రటరీ జనరల్ ఆగ్నెస్ కల్లామర్డ్ ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.

‘ప్రధాన ఆహారాల ధరలు పెరగడం, ఆర్థిక విపత్తులు, వాతావరణ సంక్షోభం అసమానమైన సవాళ్లను కలిగిస్తాయి. ఈ ప్రపంచ బెదిరింపులను సృష్టించడానికి పెద్దగా చేయని వాటితో సహా అనేక దేశాలు ఎదుర్కొనేందుకు సన్నద్ధం కాలేదు. కరోనా మహమ్మారి నుండి అప్పుల బాధలో ఉన్న తక్కువ ఆదాయ దేశాల సంఖ్య 42కి పెరిగింది. ఇది ప్రజల హక్కులను కాపాడే వారి సామర్థ్యానికి ఆటంకం కలిగిస్తుంది. ప్రత్యేకించి చాలా మంది పునరావృత వాతావరణ షాక్‌లను ఎదుర్కొంటున్నారు’ అంటూ ఆయన వివరించారు.
జి20 ఈ సంక్షోభాల పరిమాణాన్ని, ఆవశ్యకతను గుర్తించి, వాతావరణ ముప్పు, రుణ విపత్తులు పెరగకుండా ఆపడానికి వేగంగా చర్యలు తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం అని ఆమ్నెస్టీ స్పష్టం చేసింది. 1999లో జి20 సమావేశం ప్రారంభం కావడానికి ముందు రోజుకి 2.15 అమెరికా డాలర్ల కంటే తక్కువ ఆదాయంతో జీవిస్తున్న అత్యంత పేదరికంలో ఉన్న వారి సంఖ్య 2021లో మొదటిసారిగా పెరిగింది. తక్కువ ఆదాయ దేశాలు తమ మొత్తం జాతీయ నిష్పత్తిలో రుణాన్ని అందించడానికి గత 30 సంవత్సరాలలో ఎప్పుడూ చేయనంత ఎక్కువగా ఖర్చు చేస్తున్నాయి. 2015లో అంగీకరించిన ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రతిపాదించిన 17 సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలలో ఒకటైన 2030 నాటికి తీవ్ర పేదరికాన్ని నిర్మూలించే లక్షానికి దాదాపుగా దూరం అవుతున్నాము.

అంతర్జాతీయ ద్రవ్యనిధి, ప్రపంచ బ్యాంకులతో సహా అంతర్జాతీయ ఆర్థిక సంస్థలతో సన్నిహితంగా పని చేసే జి 20 రుణ ఉపశమన ప్రక్రియలను చేపట్టి న్యాయమైన, పటిష్టమైన, బహుళ సంక్షోభాలను ఎదుర్కొంటున్న దేశాలను సమర్థవంతంగా పరిష్కరించడానికి తగినంత వేగంగా ఉండేలా చూసుకోవడం ద్వారా ప్రస్తుతం నెలకొన్న పరిస్థితులను మార్చడానికి సహాయ పడగలగాలి. అంతర్జాతీయ ద్రవ్యనిధి, ఇతర బహుపాక్షిక రుణదాతల నేతృత్వంలోని రుణ ఒప్పందాలు చాలా తరచుగా షరతులతో ఉంటాయి. ఇటువంటి షరతులు పేదలు, బలహీనులపై మరింత అదనపు భారాన్ని మోపే విధంగా ఉంటున్నాయి. భారమైన రుణ చక్రాల నుండి బయటపడటానికి సహాయపడే అవసరమైన మానవ హక్కుల ఫ్రేమ్ వర్క్ లేకపోవడం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. జి20 రుణగ్రహీత దేశాలు, ముఖ్యంగా తక్కువ ఆదాయ దేశాలు, అలాగే రుణదాతల ప్రయోజనాలను సూచించే మరింత కలుపుకొని ఉన్న వ్యవస్థకు మారడం ద్వారా ప్రస్తుత అంతర్జాతీయ ఆర్థిక నిర్మాణం తీవ్రమైన సంస్కరణలకు మద్దతు ఇవ్వాల్సిన పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. సంస్కరణ వాతావరణ షాక్‌ల వినాశనానికి అనుగుణంగా అవి ఉండాలి.

శీతోష్ణస్థితి మార్పుల వల్ల జరిగే తీవ్రమైన వాతావరణ పరిస్థితులను ఎదుర్కొనే దేశాలు మరింత అప్పుల్లో కూరుకుపోవడం సరికాదు. అన్ని శిలాజ ఇంధనాలను త్వరితగతిన తొలగించడానికి అంగీకరించడం ద్వారా, సమ్మేళన వాతావరణ విపత్తులను నివారించడానికి కఠినమైన చర్యకు మద్దతు ఇవ్వాలని జి20ని ఆమ్నెస్టీ ఇంటర్నేషనల్ కోరింది. వాతావరణ మార్పుల అత్యంత వినాశకరమైన ప్రభావాల నుండి మానవాళిని రక్షించడానికి వాతావరణ మార్పుపై ఇంటర్ గవర్నమెంటల్ ప్యానెల్ సూచించిన పారిశ్రామిక పూర్వ స్థాయిల కంటే సగటు ప్రపంచ ఉష్ణోగ్రతలు వేగంగా పెరుగుతున్నాయి. చెప్పుకోదగిన చర్యలు లేకపోవడంతో ఇప్పుడు 1.5o సి పెరుగుదలను అధిగమించాయి. ‘వాతావరణ విపత్తు, మరిన్ని మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలను నివారించడానికి అన్ని శిలాజ ఇంధనాలను వేగంగా తొలగించడం ప్రపంచ ప్రాధాన్యతగా ఉండాలి. ప్రపంచం వాతావరణ విపత్తు వైపు వెళుతోంది. బాధ సంకేతాలు స్పష్టంగా ఉన్నాయి’ అని ఆగ్నెస్ కల్లామర్డ్ తెలిపారు. పర్యావరణ వ్యవస్థలు, జీవ వైవిధ్యం నాశనమవుతున్నందున ప్రజలు ఎన్నో అనర్ధాలకు గురవుతున్నారు. ఈ సంవత్సరం తీవ్రమైన కరవు ఆఫ్రికాను ఆవహించింది. ఆసియాలోని చాలా ప్రాంతాలు రికార్డు ఉష్ణోగ్రతలను చవిచూశాయి. ఉత్తర అమెరికా, ఐరోపాలలో విపరీతమైన అడవి మంటలు చెలరేగాయి.

జులై ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యంత వేడి నమోదైన నెలగా మిగిలింది. మరోవంక, సముద్ర ఉష్ణోగ్రతలు అపూర్వమైన గరిష్ఠ స్థాయికి చేరుకున్నాయి. రికార్డు వర్షపాతం ఐరోపా, చైనాలలో ఘోరమైన వరదలకు కారణమైంది. సంపన్న దేశాలు తమ స్వంత వాగ్దానాలు, బాధ్యతల నుండి తప్పించుకుంటూనే ఉంటే, మరింత హాని కలిగించే దేశాలకు తగిన వాతావరణ ఆర్థిక, రుణ ఉపశమనాన్ని అందించడంలో విఫలమైతే, తక్కువ ఆదాయ దేశాలు శిలాజ ఇంధనాల వాడకాన్ని నిలిపివేస్తాయనే కట్టుబాట్లను సహేతుకంగా ఊహించలేము.
సంపన్న దేశాలు వాతావరణ మార్పులను అదుపు చేసేందుకు, బాధిత దేశాలకు సంవత్సరానికి కనీసం 100 బిలియన్ల డాలర్ల సహాయం అందజేస్తామని చేసిన ప్రతిజ్ఞలను నిలుపుకోవాలి. పైగా, ఆ మొత్తాన్ని గణనీయంగా పెంచాలి. గత సంవత్సరం అంగీకరించిన ఒక ప్రత్యేక నష్టం, వాతావరణ నిధికి తగిన నిధులు అందించాలి. ఈ ప్రణాళికలను సమర్ధవంతంగా అమలు పరచే విధంగా కార్యాచరణకు దిగాలి. మరోవంక, జి20కి ఘనంగా ఆతిథ్యం ఇస్తున్న భారత దేశం భావప్రకటన, సమావేశాలు, సంఘాలను ఏర్పాటు చేసుకునే స్వేచ్ఛను గౌరవించాలి.

నిరసన తెలిపే హక్కును కాపాడాలి. ఇటీవలి సంవత్సరాలలో అనేక మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలకు గురిచేయడం ద్వారా ఉద్యమకారులు, పాత్రికేయులు, విద్యార్థులు, విద్యావేత్తలు, పౌర సమాజ సంస్థలతో సహా మానవ హక్కుల పరిరక్షకులపై అణచివేతను తీవ్రతరం చేశారు. పౌర సమాజం స్వేచ్ఛగా పని చేయడానికి, భిన్నాభిప్రాయాలను వినిపించడానికి అనుమతించాలి. వాతావరణ సంక్షోభాన్ని జి20కి అత్యంత ముఖ్యమైన ప్రాధాన్యతగా భారత దేశం గుర్తించింది. వేగంగా పెరుగుతున్న ఉద్గారాలతో ప్రపంచంలో అత్యధిక జనాభా కలిగిన దేశంగా, భారత దేశం ప్రపంచ ఇంధన మార్పులో ప్రముఖ పాత్ర పోషించే అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకోవాలి. అదే సమయంలో శిలాజ ఇంధనాలపై ఆధారపడటంలో తన స్వంత ట్రాక్ రికార్డును పరిష్కరించుకోవాలి. శిలాజ ఇంధనాలను కాల్చడం వల్ల ఇటీవలి నెలలు, సంవత్సరాల్లో దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో తీవ్రమైన వేడిగాలులు, కరవులు, వరదలు, అలాగే ఆరోగ్యానికి ముప్పు కలిగించే వాయు కాలుష్యాన్ని దేశం ఎదుర్కోవలసి వచ్చిందని గుర్తించాలి.