ఓటు.. పౌరుడి అస్తిత్వానికి ప్రతీక. ప్రపంచ స్థితిగతులను మార్చే శక్తి ఓటుకు వున్నది. ఒక వ్యవస్థకు ప్రజా ప్రతినిధి ఎంత అవసరమో, ఆ ప్రజా ప్రతినిధిని ఎన్నుకునేందుకు ఓటు అంతే అవసరం. కానీ చాలా మంది ఓటును కేవలం ఎన్నికల ప్రక్రియగా, రాజకీయ తంతుగా భావిస్తున్నారు. రాష్ట్రం అభివృద్ధి చెందాలి, సమాజం పురోగతి సాధించాలి, మనం బాగుపడాలి అనే తాపత్రయం ఉండడమే కాదు ఓటూ ముఖ్యమే. అందుకే భారత ప్రజాస్వామ్య పరిరక్షణకోసం ప్రతి ఒక్కరూ తమ కర్తవ్యాన్ని గుర్తించి ప్రతి ఒక్కరూ ఓటు వేయాలి. ప్రజాస్వామ్య వర్థిల్లాలంటే ప్రతి పౌరుడు తన అంతరంగం లో ప్రజాస్వామిక సంస్కారాన్ని అలవరుచుకోవలసి వుంటుంది. ప్రజాస్వామ్య సంస్కారం బయట ఎక్కడి నుంచో వచ్చింది కాదు. మనలో నుంచే వచ్చింది అన్నారు జాతిపిత మహాత్మా గాంధీ.
ప్రజాస్వామ్యాన్ని బలోపేతం చేయాలంటే పౌరులు తమ బాధ్యత గురించి తెలుసుకోవాలి. అందుకే ప్రతి ఒక్కరూ ఓటు హక్కును వినియోగించుకోవాలని కోరుతున్నాను.. ఓటు అనే రెండక్షరాలు దేశ చరిత్రనే మార్చేస్తుంది. కుల, మత, ప్రాంత, లింగ, జాతి, భాష అనే భేదం లేకుండా దేశంలో నివసించే 18 సంవత్సరాలు నిండిన పౌరులు అందరికీ భారత రాజ్యాంగం ఆర్టికల్ 326 కల్పిస్తున్నది. ఓటు హక్కు కల్పించారు.. ఓటు హక్కు అనే పదం లాటిన్ సఫ్రాగియం నుండి వచ్చింది , చాలా చోట్ల వయసు, పౌరసత్వ స్థితి ఆధారంగా ఓటు హక్కు ప్రత్యేకించి పరిమితం చేయబడింది. కొన్ని దేశాల్లో అదనపు ఆంక్షలు వున్నాయి.
గ్రేట్ బ్రిటన్, యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో నేరస్థుడు ఓటు హక్కును కోల్పోవచ్చు.. కొన్ని దేశాల్లో సంరక్షకత్వంలో వుండటం వల్ల ఓటు హక్కును పరిమితం చేయవచ్చు. రెసిడెంట్ కాని పౌరులు కొన్ని దేశాలలో ఓటు వేయవచ్చు, భారత దేశంలోని ప్రస్తుతం ఐదు రాష్ట్రాల్లో ఎన్నికలు జరుగుతున్నందున, ఓటు వేయడానికి అర్హత వున్న పౌరులందరికీ వారి ఓటు హక్కును వినియోగించుకోవడానికి, ఎన్నికల ప్రక్రియలో పాల్గొనడానికి అవకాశం ఇవ్వబడింది. వ్యక్తి కులం, మతం, సామాజిక లేదా ఆర్థిక స్థితితో సంబంధం లేకుండా 18 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయసు వున్న భారతీయ పౌరులందరికీ ఓటు హక్కును భారత రాజ్యాంగం కల్పించింది. ఓటరుగా, ఓటరు హక్కులను పరిరక్షించే రాజ్యాంగం ద్వారా నిర్దేశించిన కొన్ని హక్కులు, అధికారాలకు మీరు అర్హులు. ఇది పౌరులకు ఈ ప్రత్యేక హక్కును మంజూరు చేసే షరతులను కూడా నిర్దేశిస్తుంది. ఓటు అనేది ప్రాథమిక హక్కు కాదు, పౌరులకు చట్టపరమైన హక్కు.
ఎవరు ఓటు వేయగలరు..?
భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం తమను తాము ఓటర్లుగా నమోదు చేసుకున్న 18 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయసు వున్న భారతీయ పౌరులందరూ ఓటు వేయడానికి అర్హులు. ఈ వ్యక్తులు జాతీయ, రాష్ట్ర, జిల్లా, స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్థల ఎన్నికలలో ఓటు వేయవచ్చు. అనర్హతకు సంబంధించిన ప్రమాణాలను నెరవేర్చకపోతే, ఏ వ్యక్తిని నిర్బంధించ లేరు లేదా ఓటు వేయకుండా నిరోధించ లేరు. ప్రతి ఓటరుకు ఒక ఓటు మాత్రమే అనుమతించబడుతుంది. ఓటరు తాను నమోదు చేసుకున్న నియోజక వర్గంలో మాత్రమే ఓటు వేయవచ్చు.
ఓటింగ్ ప్రక్రియ నుండి అనర్హత
ఎన్నికల ప్రక్రియ నుండి ఓటర్లను అనర్హులుగా ప్రకటించడానికి భారత రాజ్యాంగం క్రింది నియమాలను నిర్దేశించింది. భారతీయ శిక్షా స్మృతిలోని సెక్షన్ 171ఇ (ఇది లంచం తీసుకునేది), సెక్షన్ 171 ఎఫ్ (ఎన్నికల్లో వ్యక్తిత్వం లేదా మితిమీరిన ప్రభావంతో వ్యవహరిస్తుంది) నేరాలకు పాల్పడిన వ్యక్తులు ఎన్నికల్లో పాల్గొనడానికి అనర్హులు. ప్రజాప్రాతినిధ్య చట్టంలోని సెక్షన్ 125 (ఇది వివిధ ఎన్నికల నేరాలకు సంబంధించినది), సెక్షన్ 135, సెక్షన్ 136 కింద నేరాలకు పాల్పడిన వారు ఎన్నికల నుండి అనర్హులుగా పేర్కొంటారు. ఒక వ్యక్తి ఒకటి కంటే ఎక్కువ నియోజక వర్గాలలో ఓటు వేస్తే అతని ఓటు అనర్హమైనది. పోలింగ్ కేంద్రాలో ఫోన్ వినియోగించినా, ఫోటోలు దిగినా, ప్రెస్‌మీట్ పెట్టి ఓటు వేసింది బహిరంగంగా చెప్పినా అనర్హత తప్పదు.
అభ్యర్థులు నచ్చకపోతే తిరస్కరణ ఓటు (నోటా)
ఎన్నికల్లో నిలబడిన అభ్యర్థులు నచ్చకపోతే తిరస్కరణ ఓటు వేసే అధికారాన్ని కల్పిస్తూ కేంద్ర ఎన్నికల కమిషన్ ఓటర్లకు అవకాశం కల్పించింది. నోటా (పైన లేనిది) ఓటు అని కూడా పిలుస్తారు, ఓటరు ఎన్నికల్లో పాల్గొంటాడు కానీ ఎన్నికల్లో పోటీ చేసే అభ్యర్థులకు ఓటు వేయకూడదని ఎంచుకుంటాడు. ఈ విధంగా, ఓటర్లు ఎన్నికల ప్రక్రియలో పాల్గొంటారు. పోటీ చేసే అభ్యర్థులకు ఓటు వేయాలనుకుంటున్నారా లేదా అని ఎంచుకునే హక్కును వినియోగించుకుంటున్నారు.
ఓటు హక్కు మానవ హక్కు ఎందుకు..?
18 సంవత్సరాలు, అంతకంటే ఎక్కువ వయసు వున్న వ్యక్తి ఎటువంటి ఒత్తిడి లేకుండా తమకు నచ్చిన అభ్యర్థికి ఓటు వేసే హక్కును కలిగి ఉన్నందున ప్రజాస్వామ్యం భావజాలం సమర్థించబడడానికి ఓటు హక్కు చాలా ముఖ్యం. కులం, మతం, మతం లేదా సామాజిక హోదాతో సంబంధం లేకుండా ఏ వ్యక్తి అయినా ఓటు వేసే హక్కు ఉన్నందున ఇది మానవ హక్కు. ప్రజాస్వామ్యానికి ఓటు వేయడం ముఖ్యం.
ఎందుకంటే ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో అధికారంలోకి వచ్చే అభ్యర్థి మెజారిటీతో ఎన్నుకోబడాలి అని అర్థం చేసుకోవడం ముఖ్యం. అంటే ఓటు వేయడానికి అర్హత వున్న ఏ వ్యక్తి అయినా ఎలాంటి ప్రభావం లేదా ఒత్తిడి లేకుండా, వారి కులం, మతం, మతం, ఆర్థిక నేపథ్యం మొదలైన వాటితో సంబంధం లేకుండా తమకు నచ్చిన అభ్యర్థికి ఓటు వేసే స్వేచ్ఛను కలిగి ఉండాలి. ఓటు అనేది నువ్వు వేస్తే ఇంకొకరు గెలవడం కాదు, ఎవరికి ఓటు వేస్తే నువ్వు గెలుస్తావో వారికి నీ ఓటు వెయ్యి.. సరియైన అభ్యర్థిని ఎన్నుకో, ప్రజాస్వామ్యాన్ని కాపాడుకో ఓ ఓటరు.
జాజుల దినేష్
9666238266